BİR BAYRAM PAZARI

Bu sabah gözlerimi yakınlardaki ilköğretim okulunun Cumhuriyet Bayramı törenine giden boru-trampet takımının sesleriyle açtım, hemen cadı gibi yoluk saçlarım ve henüz yüzümü bile yıkamadığım için birbirine yapışık gözkapaklarımla balkona koştum. Alt tarafı geçenler ritmi bile tutturamayıp kakafoni yaratan trampetli, borulu 8-10 yeni yetme ve arkalarında ellerindeki bayrakları sallayarak çığlık çığlığa koşturan iki sıra önlüklü ilkokul bebesi idi. Ama olsun, kendimi bildim bileli ister tam teşekküllü bir bandodan ister uyduruk bir boru-trampet takımından gelsin bu ritmli ses hep heyecanlandırır beni. Mutlaka görmek isterim geçenleri. Bu seferde gördüm, muradıma erdim ve Cumhuriyetimize nice yaşlar dileyerek içeri, kendime çeki düzen vermeye girdim.

Sonra bugün iki sokak ötede pazar kurulduğunu hatırladım. Epeydir pazarda dolaşmadığımı düşünerek bugünlerde sonbaharın tüm renklerini ve canlılığını taşıyan bu şöleni kaçırmamak için giyinip yola düştüm.

Gerçekten rengarenkti pazaryeri. Balkonlardan sarkan bayrakların kırmızılığının da eşlik ettiği renkler gözalıcıydı. Mevsim itibarıyla hem yaz hem kış sebzeleri, meyveleri çalımlı çalımlı süzülüyorlardı tezgahlarda.

Teyzemin tezgahı aktar dükkanı gibiydi domuz gribine karşı. Adaçayı, kekik, kuşburnu, kara üzüm, incir, dut kuruları ve daha neler neler...

Ben şahsen salamura yaprakları bu şekilde düzenleyip satışa sunan köylü teyzemin estetik duygusuna ve göz zevkine hayran kaldım.

Amcam yorgun görünüyor. Zaten tezgahında da kurumaya yüz tutmuş barbunyalarla birkaç demet adaçayı ve bir kilo kadar kabuklu bademden başka birşey yoktu. Bir de muhtemelen karısının yaptığı salamura yapraklar ama görev aşkıyla pazara gelmeyi ihmal etmemiş.

Portakalın en sevdiğim zamanı. Henüz tam tatlanmamış, yeşil kabuklu, incecik zarlı ve dalından yeni kopmuş. Bir-iki hafta sonra portakal yemekten vazgeçerim, ta ki yaz başı Valencia denilen, yeşil kabuklular çıkana kadar.

Pazarda en bol bulunan şeylerden biriydi yeşil zeytin. Aslında birkaç tezgahta gözüm kaldı ama taşıma zorluğundan alamadım.

Hangisini istersiniz? Börülce? Yaban mersini? Nar ekşisi? Evde kurutulmuş incir? Son turfanda kavun? Tatlı kabağı? Sonuncuyu pek tavsiye etmem, yerli kabaktı çünkü, pişerken çok su salıyorlar, çok lifli ve az lezzetli oluyorlar. Tatlı kabağında Adapazarı kabağından şaşmayın derim.

Ooo, Bağdat hurmaları da çıkmış. Antalya'da buna "Amme" diyorlar. Ağacını da ilk kez burada gördüm, güzel bir ağaç.

"Antalya'nın mor üzümü
Severler boyu uzunu a leylim
İmamın küçük kızını
Sarsam ne zaman ne zaman nezaman

Saran kollar yorulur mu bir zaman"

Türkülere konu olmuş mor üzüm budur işte. Lâkin görünüşündeki güzellik tadına o kadar yansımamış. Çok süslü, çok güzel ama boş kafalı, beceriksiz kadınlara benzetirim mor üzümü. Yine de dayanamadım aldım, hakikaten çok caziptiler. (Erkekler de öyle düşünüyor galiba)

Pazarın en süslü tezgahı. Pazarcıya tezgâhını beğendiğimi söyleyip fotoğraf çekmek istediğimde saklandı, görünmek istemedi. Zaten ben de tezgâhı beğenmiştim, pazarcıyı değil:)

Sonbaharın benim için olmazsa olmaz meyvesi: Muşmula, nam-ı diğer Beşbıyık ya da Döngel. Satıcıya biraz olgunlarından koymasını rica ettim, "Seçemem, çok el değince dağılıyor, öbürleri de olur bir iki güne" dedi. "Ama insanın boğazında kalıyor yerken" deyince de "Hepsini aynı gün mü yiyecen ablam, olgunlaştıkça ye" diye akıl verdi.

Pazar turumu sona erdirip dönerken kekik yağı satan yaşlı mı yaşlı bir amcaya rastladım. Almam için ısrarcı oldu, hatırını kırmayayım diye minicik bir şişenin içindeki keskin kokulu yağa müşteri oldum. Çağla yeşili gözlü, saçı-sakalı bembeyaz olmuş ama dik duruşlu amcam sorumluluk sahibi bir satıcı olarak ürünüyle ilgili aydınlattı beni. Katiyen gözüme değdirmememi, yanıklara birebir olduğunu, soğuk algınlıklarında göğsüme ve sırtıma sürmemi, mikrop öldürdüğünü söyledi ama bunları yaptığında birkaç gün insan içine çıkmayı engelliyecek keskin bir koku yaydığından bahsetmedi tabii ki. Eh o kadar kusur kadı kızında da olur. Sonda ceket iç cebinden çıkardığı düzgün kesilmiş saman kağıtlardan birine şişeyi sardı ve verdiğim 5 lirayı cebine atıp "Bereket versin" diyerek uzaklaştı. Eh artık benim de minicik bir şişede kekik yağım var, soğuk algınlığı, domuz gribi kork benden...