BU YAZI BİR YEMEK TARİFİ DEĞİLDİR...

Hani annemin dediği gibi ben hep gün batarken iştaha gelirim ya, vakit akşama yaklaşırken giriştim yaprak sarmaya. Pek seyrek niyet ederim aslında, evcek çok sevsek de bileğimdeki sıkışık sinirim ve sırtımdaki fibromiyaljinin çok geçmeden başlayan ağrısı uzak tutar beni bu güzel yemeği yapmaktan. Bugün nasılsa aşka geldim, hazırladım içini, haşladım yaprakları ve başladım kundaklamaya. Ne zaman etli yaprak sarması görsem anneannemi hatırlarım, hem çok sever, hem de çok güzel sarardı. Bu işi yapmaya akşamdan niyetlenir, sabahın köründe yataktan kalkıp hane halkını  içtimaya dizer ve emretmeye başlardı: "Ne yatırsınız uşaaak, aş da zabahın, iş de zabahın. Kalkın yaprağı haşılayın, pirinci ayıtlayın, sofra bezini serin, soğanı, samırsağı getirin, durman hadi hadi" diyerek salonun ortasına serilmiş örtüyü dizlerine çekip bağdaş kurarak yerleşir, bütün domestik işleri bize yaptırıp kendisi de lütfedip sarma eylemini gerçekleştirirdi. Sıkıysa yapma, bu emir bombardımanı karşısında daha kargalar kahvaltısını etmeden sarma hazırlıklarına başlardık. İnanılmaz incelikte ve düzgünlükte sarardı, adeta makinadan çıkmış gibi. Arada bir kızkardeşle gerçekleştirdiğimiz sarılmış yapraklardan aşırma girişimlerimizi elimize indirdiği şaplakla geri püskürtür, "Çiğ çiğ yimen, karnınızda kurt olur" diye azarlardı. Zaten anneanneme kalırsak herşey karnımızda kurt yapardı; ekmeksiz yenen peynir, pişirmeden yenen sucuk, çok fazla meyve. O bir tutumluluk harikasıydı, bizim savurganlığımıza kızar, abur cubur şeyleri çok fazla yediğimizi gördü mü,  "Yılan bile toprağı gıdayla yalar" diyerek ayıplardı. Savaşlar görmüş bir kuşakta ortaya çıkan tipik iktisat modeliydi anneannem.

Kafamda anneannemle sarmaya girişince çok geçmeden onun çok sevdiği ve benim de onun hüzünlü, heder olmuş gençliğine çok yakıştırdığım bir türkü geldi dilimin ucuna yerleşti:

"Cevizin yaprağı dal arasında, 

Güzeli severler bağ arasında

Üç beş güzel biraraya gelmişler, 

Benim sevdiceğim yok arasında"

Derken türkü türküyü kovaladı, elim yaprak sararken zihnim bu dünyadan gitmiş sevdiklerimizde, dilimde onları hatırlatan ezgiler daldım gittim. Anneannemin kardeşi Yaşar Dayı ile özdeşleşmiş bir türküye geldi sıra:

"Yarim İstanbul'u mesken mi tuttun, 

Gördün güzelleri beni unuttun

Sılaya dönmeye yemin mi ettin

Gayrı dayanacak özüm kalmadı

Mektuba yazacak sözüm kalmadı

Gençlik elden uçtu gitti, 

Dönmeye yüzüm kalmadı aman"

Sonunda iyice coştum. Çocukluk yıllarımın olmazsa olmazı, yaz tatillerimin neşe kaynağı annemin teyzelerinin bahçelerine ve orada geçen tatillere kadar uzandım ve ailenin çok sevilen eniştelerinden birinin dilinden düşürmediği "Dostum Dostum"u söylemeye başladım. Artık mutfakta yaprak falan sarmıyordum ben, her dizede başka bir anı canlanıyordu gözümde. Kâh Niğde'deki o uçsuz bucaksız bahçede kurulmuş sofralardan birinde tüm aile toplanmış neşe içinde ahçı olan Yaşar Dayı'nın pişirdiği Niğde tavayı yiyor, kâh bir düğünün keyifli telaşını yaşıyor, kâh 4-5 yaşlarıma dönüp kafama iple büzülmüş bir beyaz tülbenti geçirerek bitmez tükenmez gelin olma oyunlarımdan birini oynuyor, kâh teyzemin kızına çok sevdiğim "Güllü Diba" masalını anlattırıyordum. Küçük taş evin arkasındaki kavaklıktan yaprakların hışırtısı geliyor, arıktan akan suların şırıltısı evin "Kurtuluş" isimli ineğinin böğürtüsüne karışıyor, ağaçların birinden çayırlığa düşen olgun bir armudun patırtısı arılıktaki saltanatı bitmiş kovanların artığı birkaç arının vızıltısına karışıyordu. Bir sininin başına toplanarak kıpkırmızı bir karpuzu yiyip çekirdeklerini saatlerce çitliyor, iki diş atıp gerisini üstünde bıraktığım elmaları evin babası görmesin diye toprağa gömüyor, sabah serinliğinde toprak hayatı yarışarak süpüren teyze çocuklarıma kırmızı tulumbadan su çekiyordum. Burnumda toprak kokusu, yüzümde sabah yelinin esintisi, gözümde yaprakların yeşili dalmış "Sensiz dünya malı neyleyim Dostum" derken son yaprağı da sardığımı farkettim. Ben bir yemek yapmamış çocukluğumu ve ilkgençliğimi yeniden yaşamıştım sanki. Sarmaları ocağa koyarken bu yemek gereğinden fazla tuzlu olursa sebebi farketmeden tencereye akan gözyaşlarımdandır diye düşünmekteydim. Şair Dıranas doğru söylemiş:

"Hoyrattır bu akşamüstüler daima.
Gün saltanatıyle gitti mi bir defa
Yalnızlığımızla doldurup her yeri
Bir renk çığlığı içinde bahçemizden,
Bir el çıkarmaya başlar bohçamızdan
Lavanta çiçeği kokan kederleri;
Hoyrattır bu akşamüstüler daima."