29 ARALIK (BİR YIL SONU KLASİĞİ: "EN"LERİM)

Dışarıda yağmurlu, karanlık, insanın içine işleyen nemli bir hava var. Ev içleri de bundan nasibini almış, loş ve ıslak sanki. Gündüz vakti lamba yakmayı sevmediğimden önce sobayı, sonra ağacın ışıklarını yaktım, ardından da göz kırpan renklere daldım. Garip bir yanma düzeni var ışıkların, Mors alfabesi gibi, seslendirsen şöyle olacak sanki: Tiiik, Taaak, Tiiik, Taaak, Tiiik, Taaak, Tiktak, Tiktak, Tiktak, TiiiiikTaaaak. Belki de bize bir mesaj veriyordur, yılbaşı ışığının vereceği mesaj da "Mutlu Yıllar" olur olsa olsa. Yıl buna cevap verecek olsa, "mutlu olup olmayacağıma ben karar veririm, size ne" derdi eminim, yaşadık gördük. 2020 öncesi dilediklerimizin hepsi yüzümüze maske olarak yapıştı, sağlık dilerken corona ile didiştik, seyahat dilerken evlere kapandık, neşe dilekleri endişeye dönüştü. Bir tek bol kitaplı günler dileyenler puan kazandı 😃 Yine de şu berbat seneden sağlıkla çıktık ya bu da bir kazançtır diyelim ve önümüzdeki yıldan da tek beklentimiz sağlık olsun. Gerisi bir şekilde hallolur. İlkokuldayken Kompozisyon dersinde öğretmenimiz yaşımıza göre biraz ağır bir konu vermişti, bir atasözü açıklayacaktık: "Sabır ile koruk helva, dut yaprağı atlas olur". Şimdikilerin anlaması zaten mümkün değil de biz bile bocalamıştık onca yıl öncesinde. Sonuçta eğitimini Kız Muallim Mektebi'nde, Reşat Nuri Güntekin'in edebiyat öğrencisi olarak yapmış 60 yaşını aşkın öğretmenimiz kendisi açıklamıştı. "Koruk zamanla olgunlaşır üzüme döner, üzümden pekmez yapılır, pekmezden de helva. Dut yaprağını yiyen ipekböcekleri zaman içinde ipek kozaları örerler, o kozalar ipek ipliğine dönüştürülür ve ondan da atlas kumaşlar dokunur. Yeter ki sabretmeyi bilelim" demişti. 10 yaşımın safiyetiyle dinlediğim bu bilgi aklımdan hiç çıkmadı, zaman zaman zorlansam da, sabreden derviş bazen sıkıntıdan geberse de, muradına erenin de epey fazla olduğuna şahit oldum. Tünelin ucundan görünen ışık bizim için bazen yaklaşıp bazen uzaklaşsa, pek net ve parlak olmasa bile yine de ışık ışıktır, belki önümüzdeki yılın sonunda pandeminin bitişine, en azından seyrelmesine tanıklık ederiz. Amin diyelim ve beklentimizi yükseltmeyelim ki burun üstü çakılmayalım yine. Sabır sabır ya sabır, belki de aşılanır 😃

Her yıl adetim olduğu üzere bu senenin "en"lerini yazmaya gelmiştim buraya laf lafı açtı, bu yıl her alanda tek bir "en" belirleyeceğim.. 2020 kendimizi "online"a bağladığımız bir süreç yaşattı bize. Mart başına kadar ne gördüysek o, gerisi hep ekranlardan. Öncelikle kitaplardan başlayayım. 120 kitap-ki genelde her yıl bu kadar okurum-hedefime ulaştım, esasen hedef belirlemek de tuhaf geliyor ama Goodreads üyesi olarak bir hoşluk oluşturuyor. Yerli-yabancı okuduğum kitaplar arasında ilk sırayı yılın hemen başlarında okuduğu "Üvey Kardeş"e veriyorum. Norveçli yazar Lars Saabye Christiansen'e müteşekkirim bu kadar kanlı canlı ve hep hatırlanacak kahramanlar yarattığı ve şahane kurgusu için.

Yerli yayınlar arasındaki "en"ime gelecek olursak Doğan Yarıcı'nın "Terkedilmiş Sofralar" serisinin ilki olan "Hodan"a veriyorum oyumu. Babadan, anadan yoksun, oradan oraya savrulmuş bir çocukluk geçiren Hodan'ın öyküsünü anlatmış Doğan Yarıcı, pek de güzel anlatmış.

Elbette ki başka bir çok güzel kitap okudum ama daha fazla uzatmak istemiyorum, merak edenler Goodreads'daki sayfama bakabilirler. Blogdaki gibi "Leylak Dalı" adıyla bulabilirsiniz. 

Bu yıl ne yazık ki sinemada tek bir film bile izleyemedim, derdime Netflix, BluTV, Mubi ve İnternet derman olduysa da öyle ahım şahım, aman da bayıldım dediğim bir filme denk gelmedim. Ehven-i şer diyeceklerim içinde bir Tayvan filmi olan "A Sun"u "en" olarak seçiyorum:

Topu topu izleyebildiğim 5-6 yerli film arasında ise "en" diyebileceğim, tavsiye edebileceğim içime sinen bir film olmadı, çoğunu ütü yaparken izledim zaten 😃

Dizilerin içerisinde en çok hoşuma gidense "The Quenn's Gambit" idi.

 Mart ayına kadar 4 tiyatro oyunu izlemeyi başarmışım, dördü de çok iyiydi ama aralarından uzun süre izlemek isteyip sonunda Ankara Devlet Tiyatrosu tarafından Cermodern'de sahnelendiğinde yakaladığım "Mikado'nun Çöpleri"ni "en" olarak niteleyebilirim.

Tiyatro oyunu sayısı kadar da konser izleme şansını yakalamışım ki bunların içinde Göksel Baktagir'in kanunu, Bekir Ünlüataer'in sesiyle katıldığı Ankara Devlet Klasik Türk Müziği Korosu'nun "Nihavent Fasıl" konseri açık ara "en" olarak nitelenebilir. 

Ve son olarak sergiler, sonuncusu pandemi sürecinde olmak üzere 5 sergi gezebilmişim. En hoşuma gideni T.İş Bankası Müzesi Sergi Salonu'ndaki "Yalçın Gökçebağ" sergisi idi. Yazımı oradan bir eserle bitireyim:

Ayçiçeklerinin neşesiyle gelsin yeni yılınız, pandemiyi götürüp sağlık getirsin. Sevgiyle...

27 ARALIK (YILBAŞI ÜSTÜNE ANIMSAMALAR)

Hani pandemi ya, hafta sonları sokağa hiç çıkılmıyor, hafta içi seyrek çıkılıyor ya, vakit bol, düşünmek de vakit geçirme yollarından biri. İnsanın aklı nerelere, nerelere gidiyor. Yılbaşı yaklaşırken ben de şöyle geçmişe uzandım, bunca yılda geçirdiğim yılbaşlarını düşündüm. Kimi hüzünlü, kimi neşeli, kimi sıradan, kimi yalnız, kimi coşkulu. 

12 yıl önce bugün küçük dayımı Cebeci Mezarlığı'nda babasının koynuna yerleştirip toprağının üstünde kimin koyduğunu bilemediğim bir paket sigara ile bırakarak dönmüştük. Beklenmedik ve ani ölümü hepimizi şok etmiş, annemse çocuğu gibi sahiplendiği küçük kardeşinin acısıyla kendinden geçmişti. Üç yılın ardından kendisini de oraya götürecek yolun taşlarını döşemeye başladığını henüz bilmiyorduk. Dört gün sonra yeni bir yıla girecektik ve hiç kimsede yılbaşı kutlayacak takat ve istek yoktu. Hayatımın en kötü yılbaşısıydı diyebilirim. Aklımda kalan ve yüzümü gülümseten iki şey var 2003'e girdiğimiz günle ilgili. Annem çekildiği köşede yasını tutarken ortalığı sakinleştirmeye çalışan bendim. Öyle bunalmıştım ve öyle üzgündüm ki biraz yürüyüp hava almak için fırına gitmeye karar verdim. Tam fırına yaklaşırken karşımdan iki genç kız geldi, üzerlerinde kolej üniformaları, başlarında Noel Baba şapkaları ile kolkola girmiş, önlerine kim çıkarsa gülümseyerek "Mutlu yıllar" diyorlardı. Ben de aldım nasibimi bu dilekten ve onlarla birlikte ilk defa gülümsedim. Eve döndüğümde değişen bir şey yoktu, annem çekildiği köşede suskunluğuna gömülmüş, babamsa kederini bir gazetenin ardına gizlemişti. Derken kapı çaldı, elinde poşetlerle oğlum girdi içeriye. Kimsede hediye düşünecek hâl yoktu ama yüzüme ikinci gülümsemeyi kondurmak için getirmişti sanki güzelim paketleri, bana, anneme ve kardeşime şal, babama atkı. Annemi bile gülümsetmeyi başarmıştı. Onlarca şalımın içinde güzelim renklerle bezeli o şala ne zaman baksam yüzümde yine bir gülümseme oluşur, benim için sıradan bir şal değil, acıyı bal eylemektir çünkü. O günün akşamında annem erkenden yattı, oğlum odasına çekildi, babam dayımın şerefine kendi hazırladığı 2-3 mezeyle bir kadeh rakı içti, ben de görmeyen gözlerle TV'ye baktım. Şimdi ne zaman eş-dost olmadan yeni yıla giriyoruz diye sızlanacak olsam o yılbaşı geliyor aklıma, en azından sağ ve sağlıklı olduğumuz için şükrediyorum. Bu günler de geçer elbet...

Yaşım kadar yılbaşı geçirdim haliyle, bu konuya fazla girmek istemiyorum, yaş dediğin nedir ki, her sene değişen şey, akılda tutmaya bile gerek yok 😃 Bunların içinde ilk hatırladığım subay olan büyük dayımın davetiyle o zamanki adı Destek Üs (yanlış bilmiyorsam şimdiki adı Mürted) olan garnizonda kutladığımız yılbaşıdır ve ev dışında geçirdiğim ilk yılbaşıdır. İlkokuldaydım, girdiğimiz süslü püslü kadınlar ve şık giyimli erkeklerle dolu aydınlık salonda ilk anda yaşadığım şaşkınlığın ardından bir görevlinin yönlendirmesiyle çocukların bulunduğu bölüme alınmıştım. Ürkek bir çocuktum ve habitatım dışında temelli kabuğuma çekilirdim. Kenarda bir yerde Noel Baba kılıklı erin dağıttığı hediyelerden payıma düşeni beklemiş, gecikmeli geldiğim için de hediye diye ala ala bir düdük almış, sonra da koşarak anamın güvenli kucağına dönmüştüm 😂 Bu tarz hediyelerde hep kısmetsizimdir zaten, ortaokulda çektiğimiz yılbaşı hediye kurasında kendisine düştüğüm kız parmağımın ölçüsünü iple almış, tüm sınıfa da amcasının kuyumcu olduğunu, bana yüzük yaptıracağını yaymıştı. Herkes kendi hediyesinden ziyade heyecanla benim yüzüğü bekliyordu. Gele gele bir kulpu kırık, maviye boyalı, testi benzeri bir vazo gelmişti 😂 İlkokuldakileri söylemeye gerek yok, herkes birbirine Kemalettin Tuğcu romanı alıyordu 😃 Öğretmenliğe başladığım yıl Denizli'de sınıf öğretmeni olduğum çocuklar ısrar kıyamet yılbaşı çekilişi yaptılar ve zorla beni de dahil ettiler. Hediyelerin verileceği gün herkes hediyesini aldı, kurada beni çeken kız ise "Kusura bakmayın öğretmenim, evde unuttum" dedi 😀 Okulun kapanmasına yakın bir gün yanıma gelip masaya koca bir paket bıraktı, "Bu ne?" dedim, "Hani hediyenizi unutmuştum ya, şimdi getirdim" dedi. İçimden "Az bekleseydin bir dahaki yılbaşına getirirdin" demek geldi ama "Ne gerek vardı çocuğum, ben unuttum bile bunu" dedim. Her neyse o görkemli boyuttaki paketten de camı kırık, gövdesi yağlıboyayla alelusul boyanmış ve maalesef yine mavi, kitsch ötesi bir abajur çıktı. O gün bugündür bu tarz çekilişlerden uzak durdum. Kaderim Noel Baba'nın yıllar önce layık gördüğü düdükten belliymiş zaten 😃

Yenimahalle'de oturduğumuz sürece yılbaşlarımız komşularla geçti. Oturduğumuz çok haneli sitede komün hayatı yaşıyorduk neredeyse, başka türlü olması mümkün değildi zaten. Kutlamalara çocuk yaştan meraklıymışım demek ki olanakların kısıtlı olduğu, ufkumuzun bunca genişlemediği yıllarda bile yılbaşı öncesi evi güzelleştirecek bir şeyler yapmaya çalışırdım. PTT önündeki kartpostal standından yaldızlı kartlar alıp akraba ve arkadaşlara yazar, saygılı bir birey olarak kendimden üç yaş büyüğün bile ellerinden öperdim 😂 Kanarya Kırtasiye'den "Salonda At Yarışları" kartları temin ederdim, şöyle bir şeydi, hatırlayan var mı?

Tombala olmazsa olmazdı zaten, bir de evin orasına burasına pamuklar koyup suni kar yağdırdın mı değme gitsin keyfine. Yılbaşı gecesinden önce herkes para koyar, yenilip içilecek şeyler ortak alınır, artanlar da hakçasına paylaştırılırdı. Nedense bu toplanmalardan bana kalan çok çekirdekli, ince kabuklu mandalinaların mis kokusu. O kabuklar tombalar kartlarında çıkan sayıların üstünü kapatmak için de kullanılırdı. Sonra TV'ler yaygınlaştı, geceyarısından sonra bastonlu dansöz Nesrin Topkapı, arabeskin kralı Orhan Gencebay ve paşaların paşası Zeki Müren beklenir oldu. Bunlarla yetinmeyi bilen, kalender bir kuşakmışız. 

Bu yıl kendi başımıza, tatsız, sası programların tüm kanallarda boy gösterdiği TV karşısında, kafamızın bir yerinde duran pandemi endişesiyle geçecek. 2021'in daha iyi olacağı düşüncesiyle avunacağız. Dilerim hayal kırıklığına uğramayız. Her şeye rağmen gelecek olan güzel gelsin, kimseyi üzmesin diyelim. Charlie ve ben hepinize şimdiden sağlıklı yıllar dileriz...

24 ARALIK (BOZA)

Çay ve kahveden sonra açık ara en sevdiğim içecek boza. Akman kapandıktan sonra ve biraz da kalori derdinden dolayı çok seyrek içiyorsam da hala sevmeye devam ediyorum. Üstelik benim için sadece bir içecek değil, bir anılar yumağıdır. Çocukluğumun karlı Ankara gecelerinde sokaktan gelen tanıdık sestir: "Booozaaa". Harçlığı kısıtlı öğrencilik günlerimizde ılık bir bahar ikindisi, okul çıkışı uğranan Ulus Akman'da içilen tarçın kokulu bir şenliktir. Akman'ın tanıdık mütevazı masaları, avludaki havuzda dem çeken güvercinleri, masaları dikizleyen meraklı garsonlarıdır. Ayazdan ellerimizin buza kestiği, yanaklarımızın hissizleşip burunlarımızın pancara döndüğü akşamlarda, bu kez Kızılay'daki ışıklı kapısından girdiğimizde bozayla birlikte yüzümüze vuran sıcaklıktır. Akman şahane sosisli sandviçtir, hastalığı sırasında annemle gittiğimiz, hesabı ödemek için gizlice elini çantasına sokmaya çalıştığı son pastanedir (ne zaman aklıma gelse burnumun direğini sızlatan), nefis vişneli pastadır, kış günlerinde otururken paltolardan yükselen nemli soğuk kokusudur, gri bir Ankara ikindisinde masalardan birinde rastlanan Nazlı Eray'ın kızıl saçlarıdır, pencerelerdeki vitraylar, vitrinin ışıltısı, tanıdık garsonlar, turuncu sandalyeler, gençliğim, olgunluğum  ama en çok bozadır. Ulus'taki pastane kapandığında yakınımı kaybetmiş gibi bir duyguya kapılmıştım, yine de Kızılay'daki şubenin varlığı avuntuydu. Sonra bir yaz "haydi boza içelim" diye gidip mekanı bomboş görünce ağlamaklı olmuştum. Yerine saçma sapan bir cafe açıldıysa da çok sürmedi, tekrar Akman oldu ama gerçek Akman değil, sadece adı ve bozası bizim bildiğimiz eski Akman'dı. Ona da razıydık, yeter ki önümüze saplı bardakta duble boza, yanında tarçın ve leblebi gelsin. Lakin sonunda o da dayanamadı, artık adı var, kendi yok. Marketlerde şişelenmiş satılan bozalarda Akman adı olsa da, tadı yok. 

Ankara'dan sonra Antalya'ya yerleştiğimde bu çok turistik şehirde pek çok şeyin eksikliğini çekmiştim. Sucuk, pastırma, ağız tadıyla yenecek şık ve lezzetli bir yaş pasta, tost ekmeğine yapılmış gerçek bir tost, inanmayacaksınız ama balık, leylak ve boza. Şimdi leylak hariç hepsinden mebzul miktarda bulunsa da o zamanlar gerçekten yoktu. Bu saydıklarımın hepsini annemler Ankara'dan ziyarete gelirken getirirdi. Balık dondurulur, sucuk-pastırma vakumlanır, leylak poşetlere sarılır, boza da Akman'dan alınıp pet şişeye doldurulurdu. Yine bir Şubat tatilinde annemler gelmiş, leylak dışında bu yazdıklarım da onlara eşlik etmişti. En çok bozaya sevinmiş, 2,5 litrelik pet şişeyi mutfak tezgahına koymuş (yangında ilk kurtarılacak misali, yemekten sonra ilk içilecek olarak) sabırsızlıkla sofranın toplanmasını bekliyordum. Sonunda boza zamanı geldi, bardakları hazırladım, tarçın kavanozunu çıkardım, şişeyi elime aldım, kapağı çevirmemle birlikte bir "pat!" sesiyle artezyen kuyusundun fışkırır gibi fırladı şişenin ağzından boza. Ellerime, yüzüme, gözümdeki gözlüğe, tezgaha, raflara ve hatta tavana boza sıçradı, sıçramak ne kelime, şelale olup aktı. 7 saatlik otobüs yolculuğunda bagajda çalkalanarak gelen boza mayalanma sürecini uzatmış, içinde biriken gazlar özgürlüğüne kavuşmanın sevinciyle yeri göğü bozaya belemişti. İlk anın şaşkınlığı geçince ilk iş ziyan olmasın diye gözlüğümü çıkarıp camlarını yaladım, evet yaladım, ayıplamak serbest 😀 Sonra şişede ne kadar kaldı diye kontrol ettim, varsın her yer boza içinde kalsın acelesi yok, temizleriz. Komik olan onca dökülmeye şişe hala ağzına kadar doluydu, 2-3 gün boyunca mayalanıp çoğalmaya devam etti. Ben de bozaya doydum, tabii biraz zahmetli oldu ama değer 😀

Bir başka boza maceram daha var. Yine bir Şubat tatili ailecek İzmir'de yaşayan halamlara gitmiştik. Kuzenlerimle yaşlarımız birbirine çok yakın, büyük ve kız olanı çok becerikli, çok hamarat. Bir sohbette benim boza sevdiğimi öğrenince benim için boza mayalamaya karar verdi. Kendince bulgurla bayat ekmek içi karışımı bir şeyler yaptı ve mayalanmaya bıraktı. Hepimiz heves ve heyecanla bozanın olgunlaşmasını ve afiyetle içmeyi bekliyoruz ama içimizde en heyecanlı olan bozayı yapan kuzen. Mayalandığına kanaat getirildiği  gün erkenden geldi işten, bozayı kontrol etti, süzdü, ayarladı. Yemek sonrası üzerinde tarçın, yanında leblebi ile hepimize ikram etti. Bozadan aldığım ilk yudum korkunçtu. Hayatımda bu kadar kötü bir şey içmemiştim ama kızcağız o kadar heves ve istekle, beni mutlu etmek için uğraşmıştı ki, bırakmaya içim elvermedi. Elimde bardak ikinci yudumu nasıl alacağım diye kara kara düşünürken halam aldığı ilk yudumdan sonra yüzünü buruşturup "bu ne kötü bir şey be" diyerek bardağı yanındaki kauçuk saksısına döküverdi. Eh halam yolu açtıysa izinden gidilir, koskoca kadın, ailenin en büyüğü, elbet vardır bir bildiği diyerek kuzenin mutfağa gitmesini fırsat bilip kauçuk bitkisini bozayla bolca besledik, kuzene de "ellerine sağlık, pek güzel olmuş" dedik 😂

Evvelki yaz kızkardeşle Eskişehir'e gittik, YHT ile, günübirlik. Gezdik dolaştık, çibörekleri yuttuk, sonra sokaklardan birinde "O da ne?", Karakedi Bozacısı'na rastladık. Kızkardeş de benim gibi bozasevengillerden olduğu için, "Haydi" dedik, "methini duyduk, tadına da bakalım".

 

Lakin sonuç hayal kırıklığı oldu, bal gibi tatlı ve aşırı yoğun kıvamlı idi boza ve hayatımda ilk defa bir bozayı yarım bıraktım.

Bunca şeyi niye yazdın diyorsanız; neredeyse bir yıldır ağzıma boza sürmemiştim. Canım da fena halde çekiyordu. Dün sanal Migros'a sipariş verirken boza seçeneğini de görünce "Dur yahu", "belki güzeldir, benim sevdiğim gibi ekşi tadı baskındır, içeriz, olmadı ziyan olur ne yapalım bir daha almayız" dedim. Boza geldi, inanır mısınız, tam sevdiğim gibiydi. Keyifle içtim, üstüne tarçın ve leblebi bile koydum. Bundan sonra ara sıra isterim. Fotoğraf maalesef şişe neredeyse boşaldıktan sonra çekildi:

Eh, ne diyeyim, siz de bozasevengillerden iseniz boza ikram edenleriniz çok olsun...

21 ARALIK (SOKAĞA ÇIKMAK YASSAH, OKUMAK-YAZMAK SELBES)

Kafamın içinde kuyrukları birbirine çarpa çarpa dolaşan tilkilere ve onların üzerinde uçan endişe baloncuklarına rağmen sokağa çıkma yasağıyla geçen hafta sonunda anlamsız bir huzur dalgasına garkoldum. Havanın Aralık ayının sonuna yakışmayacak kadar ılık ve güneşli oluşu, bu sebeple evin sarı-sıcak bir ışığa boğuluşu muydu sebep, kıyıya köşeye attığım yeni yıl süsleri, ışıldattığım ağaç mıydı bilemedim. Sanki pandemi yokmuş duygusuyla kalktım sabahları yataktan ki 9 aydır bunu başaramıyordum ne yazık ki. "Her şey bir rüya olsa, unutarak uyansam" duygusuyla yatıyor, "Ağlatıyor beni acı gerçekler" şarkısıyla uyanıp hiç istemediğim halde İbrahim Tatlıses'in kulaklarını çınlatıyordum. Salgını kanıksamaya başladım desem sanmıyorum, covid ile ilgili her program ruhumu biraz daha sıkıp, gerginliğimi biraz daha arttırıyor. Sanırım bilinçaltım kendimi toparlamam için küçük bir es verdi. Umarım bir süre devam eder. Evle aramda simbiyotik bir bağ oluştu, kabuğuyla yaşayan kaplumbağaya döndüm. Zerre kadar enerjim yok sokağa çıkmak için. Cevriye'ye de yaranamaz oldum, dışarı çıkıp yürüdüğüm zamanlarda burnumdan getirirdi, şimdi evde oturuyorum yine aynı kapris. Dizimi açıp kapatırken gıcırtısını hissediyorum, "Cevriye şarkı söylüyor" diye gülüyorum, makine yağıyla yağlamak geçiyor içimden. 

Yaşadığım şehirle ilişkim balkondan gördüğüm sokak, mecburiyet halinde gittiğim market ve ilaç lazım olduğunda uğradığım eczaneye dönüştü. Sabah yine balkona attım kendimi. Evlerinin önündeki sokakta top oynayan dede-baba ve 4-5 yaşlarındaki küçük kıza takıldı gözüm. Baba kaleci, dede kızın destekçisi, balkondan onları izleyen anne de tribün ahalisi konumundaydılar. Oyun kahkahalarla sürerken babanın karşıladığı top kızın kafasına çarpınca durum drama dönüştü.  Bastı yaygarayı ufaklık, dedenin teselli çabaları, babanın öpücüğü, annenin  "o kadarcıktan bir şey olmaz" sözleri arasında gözyaşları dindi, oyun yeniden başladı. "Bir musibet bin nasihattten hayırlıdır" derler ya, hakikaten öyle oldu. Kız toplara daha kuvvetli ve hırsla vurmaya başladı, neredeyse gol bile atıyordu. Sonra annenin sesi yükseldi balkondan, "Haydi bu kadar yeter, gelin artık eve". Onlar dağılırken ben çevreyi izlemeye devam ettim. Yan sokaktaki yeni biten apartmanın bahçesine laf olsun diye dikilmiş muz ağacının dibinde beyaz bir kedi sırtüstü yayılmış güneşin tadını çıkarıyor, aynı apartmanın üçüncü katındaki dar balkona nizami bir biçimde sıralanmış sandalyelerde oturan hane halkı çay keyfi yapıyordu. Seramikli balkonun babası güneşe yerleştirdiği sandalyede kitabına dalmıştı, yaz boyu o balkonda evin dedesi sabahtan akşama kadar çay-sigara eşliğinde otururdu. Bu yıl pandemi nedeniyle gelemediler, balkon çekirdek aileye kaldı. Almanyalı'nın daracık bahçesindeki yenidünya ağacı-ki onun adı Antalya halkı arasında muşmuladır-silme çiçeği durmuş, tepesi kesilmiş çınarımla hemen yanındaki selvinin dalları kumruların kışlık mekanı haline dönüşmüş. Çınarın yaprakları tamamen dökülünce selviye sığınacaklar el mahkum. Ağacın orta kısmını tuvalet olarak kullandıkları aşikar, yapraklar kumru gübresinden beyaza kesmiş. Top oynayanlar da evlerine çekilince ortalıkta kumru kuğurtusundan başka ses duyulmaz oldu. Belki huzur hissim biraz da bu sessizlikten kaynaklanıyordur. Gün boyu ambulans sireni, araba gürültüsü, motor patpatı, patates-soğan çığırtısı, "Taşköprü sarmısağı" anonsu, bu mevsimde ne alakaysa "kavuncu geldi" bağırtısı, hızar gürültüsü, matkap sesi, kapı gümbürtüsü, yoldan geçenlerin yüksek sesli telefon konuşmaları derken ambale olmuş beynim biraz huzura kavuştu sanırım. Yüzlerinde maskeleri, ellerinde poşetleri ile markete giden tek tük insandan başka hareket yok etrafta. 

Balkon seyranımı bitirince laptopumu alıp salona yerleştim, çünkü kocamın TV zevki ile benimki uyuşmuyor, kendime suya sabuna dokunmayan bir dizi açtım Neşfilikis'de ki bünyenin verdiği huzur arası bozulmasın: "Home For Christmas". Madem daldık yeni yıl ruhuna, iyice boşaltalım kafaları. Birkaç bölüm izleyip çay, Türk kahvesi, ıhlamur ve latte benzeri sıvıları da bünyeye yolladıktan sonra laptopu kapatıp kitabı açtım. Birgül Oğuz ilk kez okuyacağım bir yazardı ve beni pişman etmedi son kitabı "İstasyon". Kısa ama dolu dolu bir kitaptı, nefis bir novella idi, sade, duru bir anlatım ve şahane bir gözlem kabiliyeti. Diğer kitabı "Hah"ı da en kısa sürede sipariş edeceğim. Son sayfayı okuyup kitabı kapattıktan sonra gelen doygunluk hissini çok seviyorum ki bunu pek az kitap verebiliyor ne yazık. 

Derken akşam oldu, gönlüm ilk fotoğrafta, yaşadığımsa ikinci fotoğrafta. Kulağımda Müzeyyen Senar'ın sesi: "Batan gün kana benziyor/Yaralı cana benziyor/Ah ediyor bir gül için/Bu bülbül bana benziyor/Vay benim garip gönlüm"

 Not: Sözkonusu huzur mutasyon haberleriyle birlikte buhar olup havaya karıştı...

18 ARALIK (YİNE KARGOCULAR, YENİ YIL RUHU, BOYANAN SAÇLAR, KIRILAN KOLTUKLAR)

Birkaç gündür pandemi cinlerine ek olarak tepeme yerleşmiş yeni cinlerle geziyordum. Allahtan hafta ortası birkaçı aşağı atlayıp kayboldu da kendimi biraz şımartmaya karar verdim. Dün sabah erkenden kalktım. Kahvaltı sonrası evi süpürmeye karar verdim. Balkonda toz torbası boşaltırken "Meemeet, Meemeet" diye bağıran kıza rastladım yine. Bu arkadaş hemen her gün geliyor, önce bizim zile basıyor, sonra karşı kaldırıma geçip üst katımızda oturan bekar gençlerden birine sürekli sesleniyor. "Niye zile bastın" diyorum, "Arkadaşımı çağırmak için" diyor, "E ama sen bizim zile basıyorsun, arkadaşın üst katta" diyorum. "Bana o zile bas dediler" diyor. "İyi de kızım sesini duymalarına imkan yok, telefon et bari" diyorum, "Telefonumun şarjı yok" diyor. Allahın cezası telefonun hep bu saatlerde bitiyor galiba şarjı. "Madem öyle bak kapıyı açtım, çık daire kapılarını çal" diyorum. "Siz bir çıkıp çalsanız" diyor. Fesüphanallah, tepemde deli paratoneri ile dolaşıyorum cinlere ek olarak. Gencecik kız merdiven çıkmaya üşeniyor, ben Cevriye'yi sürüyerek onun keyfini çattıracağım, haydi oradan, Meeemedine de sana da başlarım diye söylenerek girdim içeri toz torbamla birlikte. Biraz daha vızıldadı "Meemeet" diye, sonra ne yaptı bilmem. 

O bağıradursun ben süpürmeye geçtim, niyetim tek odayı halletmekti, aşka geldim süpürgemle odalararası bir tur düzenledim. Süpürgeyi yerine koyup domestik faaliyetime ara verdim ve estetik faaliyete geçtim. Saçımı boyadım, uzun süredir ihmal etmekteydim, kafam Beşiktaş formasına dönmüştü. Pandeminin yegane faydası beni boya konusunda ustalaştırması oldu, sanırım sonrasında da boya işini kendim halledeceğim ama kesim, ah kesim, onun için kuaföre muhtacım. Pırasaları kıskandıracak düzlükteki saçım en ufak bir hatayı affetmiyor. Üstelik eli yatkın, işinin ehli bir kuaföre ihtiyaç duyuyorum. Bu arzuma cevap veren kuaförümün dükkanı da tren katarı gibi, ucu bucağı belirsiz. Son koltuğa denk düşerseniz bırak pandemiyi normal zamanlarda bile oksijen eksikliği çekebilirsiniz. Sanırım bir süre yine Rapunzel modunda gezeceğim, şimdilik idare ediyor ama kış bitene kadar yine tokasız gezemeyeceğim. 

Boya işlemi bitince yıkama süresi gelene kadar bu defa da toz beziyle muhabbete girdim, kitaplık raflarını ve üzerlerindeki onlarca objeyi toz bezimle okşadım. Annem neredeyse her türlü ev işini bana yaptırırdı rahmetli, üstelik de yaptığımı beğenmez, yine okşamışsın her yeri derdi. Onun düşüncesine göre iyi temizlik döverek olur, okşayarak değil, şimdiki aklım olsa "Ben şiddete karşıyım anneciğim" derdim. Toz alma da bitince Sevdacığımın ışıklar ve yılbaşı temalı yastıklar yollayarak verdiği gazla ağacı çıkardım saklandığı yerden. Süslenmeye hazır hale getirip saçlarımı yıkamaya gittim. 

Yeni boyanmış saçlarımla ağacı bir güzel süsledim, ışıklarını yaktım ve karşısına geçip kahve içtim, biraz içim açıldı. İyi etmişim değil mi?

Üstüste üç kere kargo görevlisi  çaldı kapıyı, ikisinde sıkıntı yoktu ama üçüncüsü artık yutmayacağımız aynı pis numaraya başvurdu: "Zırrrr!", hatta "Zarrr!", otomatiğe bastım, tekrar "Zarrr!" balkona çıkıp seslendim: "Kapı açık". Bir daha "Zarrr!". "Kardeşim kapı açık". "Apla açılmayor". Herkesin de aplasıyım maşallah. Lanet olsun deyip eşimi yolluyordum ki dışardan gelen biri kapıyı açıp içeri girdi. Hah, şimdi görürsün sen kargocu efendi. "Kapı açıldı, çıkabilirsin" diye seslendim, kös kös çıktı. "E açılıyormuş kapı, ne oldu?" dedim. "Arada dutaklık yapıyor apla" dedi. Ya ya, evet, yedik 😃 Tamam anladık, onların işi de zor ama ben de Cevriye ile üç kat merdiven inip sonrasında tekrar çıkamam. Bu aralar kargo ve teslimat görevlileri ile sıkıntılıyız. Sabah gelen Migros siparişim de yanlış geldi, Allahtan araç ayrılmadan farkedip bağırış çağırış geri çağırdım görevliyi. Fiş bana ait ama içerik başkasının. Özür dileyerek toplayıp götürdü, bir sonraki serviste doğrusunu getirdi. 

Maşallah evdeyiz ama maceramız eksik olmuyor. Geçen gün de büro koltuğum kırıldı. Şu ortamda bana iş çıkardığı için çok sinirlendim ve balkona çıkarıp üç gün boyunca yağan şiddetli yağmura maruz bırakarak cezalandırdım. 

 

 

Ertesi gün de yoldan geçen hurdacıyı çağırıp, "Al hayrını gör" dedim, hoş onun da aşağıya indirip vermemi bekler gibi bir hali vardı ama kusura bakmasın 😃 

4-5 gündür plastik koltuğa mahkum olmuştuk, bugün yenisi geldi demonte olarak. Aman tanrım, monte etmek ne zormuş. Neredeyse iki saatimizi aldı, alyan çevirmekten carpal tunnel sendromlu bileklerim uyuştu. Neyse ki taşıyıcı firma "Kapı açılmıyor apla" demedi de bir de yukarı taşıma sıkıntısı çekmedik 😃

Bugünlük bu kadar, pandemi günlerinde rutini bozan her şeyi maceradan sayıyoruz. Kalın sağlıcakla, haftasonu karantinanız güzel geçsin...

12 ARALIK (KARANTİNA, KARGOLAR, YAKLAŞAN YENİ YIL)

 Karantinamsı karantinadan günaydın Despinalar. Dinlemek için TIK 

Tam da "Middlesex"i okurken o yılların İzmir'inden, sözlerini Attila İlhan'ın yazdığı şarkı tesadüfen çıkıverdi sahneye 😃 Bu vesileyle Timur Selçuk'u da anmış olalım. İki gecedir alerji ilacı alıyorum ve iki sabahtır yangın alarmı gibi çalan zilin sesiyle derin, sisli bir uykudan adeta bilinçsizce uyanıyorum. "Ben kimim?", "Burası neresi?" Sonra aniden idrak yollarım tuzruhu dökülmüş gibi açılıyor ve yalınayak koşarak, o saatte kapıyı çalan kişinin-hem de karantinada-ancak kargocu olacağını tahmin edip kapıyı açıyorum. Ve kargocu merdivenleri çıkarken banyoya fırlayıp saçıma iki tarak atıyorum, zira sabahları cadıya benziyorum. Biraz evvel bir üçüncü kargocu telefonumu çaldırdı, açtım: 

"Meraba apla, ben kargodan arıyorum, evde misin?". Kendisi asker arkadaşım olur, samimiyetimiz oradan geliyor. 

"Evdeyim, bekliyorum, sağolun". 

"Tamam apla, birazdan ordayım". Biraz sonra telefon tekrar çaldı: 

"Efendim". 

"Aplaa, geldim ben". 

"Tamam açıyorum kapıyı". 

"Yok apla, bana bi yardımcı ol" 

"Nasıl yani?"

"Gel kargonu al"

"Yok artık, benim dizim sorunlu, inemem şimdi üç kat"

"O zaman sepet salla apla"

"Yav nereden bulayım sepeti"

"Apla hadi ya, yorma beni"

"Pes" dedim ve pandeminin başlarında sokaktan geçen sebzecilerden patates-soğan almak için yaptığım ipli poşeti buldum bir yerlerden, salladım. Aksi gibi alt katın panjurları aralık, tak tak panjurlara vuruyor poşet, binbir manevra ile sallayabildim sonunda, bu defa paket sığmadı. "Bu yeni teslimat biçimi mi?" dedim. "Apla idare et, çok paket var yetişemiyom" dedi. İdare etmesen ne yapacaksın zaten, neyse bağladı paketi poşetin ipine, yine oraya buraya çarptıra çarptıra çektim yukarı. Kızmadım esasen, onların işi de zor, bu uyanık olanı, ötekiler koştura koştura çıkıp, paketi adeta fırlatıp koştura koştura iniyorlar. Bu aklı onlara da verirse belki bundan sonraki teslimatlar sepetle olur, belki de sepetle teslimat diye bir madde eklenir 😃 Eğlendim aslında, lazım ara sıra böyle atraksiyonlar 😎

İki gündür sabahları yağıp öğleden sonra dinen yağmur bugün yerleşti. Nasılsa insanlar evlerde, yağayım yağabildiğim kadar diyor. Yağmurlu havalardan hoşlanmasam da boşalan barajlar aşkına "Yağ yağ yağmur/Teknede hamur" tekerlemesi söylemekteyim. Sokak tamamen ıssız, kumrular ve tek tük görünen kediler dışında canlı yok. Balkonlar bile boş. Normal şartlarda aralık ayı benim en ışıltılı ayım olurdu.Yeni yıl için alışverişe çıkar, hediyeler alır, kartlar yazar yollar, kurabiyeler yapar, evi süslerdim. Zerre içimden gelmiyor bu sene. Pandemi ruhumuzu sömürdü. Ama sağolsun arkadaşlarım, bu duygumu paylaştığım canım canım Bilgeninannesi yeni yıl ışıkları yollamış bana en geyiklisinden. E ben onu kırar mıyım, hemen doladım kitaplığın raflarına, üstten melekleri, alttan Snoopy ekürisini ışıldattım, tabii kendi ruhumu da 😊

Bugünlük bu kadar, gidip kaldığım yerden kitabıma devam edeyim, kalın sağlıcakla...

2 ARALIK (KASIM OKUMALARI)

Dün akşam dışarıdan gelen bağırış çağırışlar üstüne balkona fırladım. Hava kararmıştı ve budansa da balkonun dibindeki çınar ne olup bittiğini görmeme engeldi. Lakin sesler o kadar yüksekti ki önemli bir olay var galiba, hırsız mıdır neyin nesidir diye kaldım balkonda. Göremediğim, seslerinden tahmin ettiğim iki adam ve kenarda köpeğiyle bekleyip ara sıra tartışmaya katılan bir kadından geliyordu bağrışmalar. "Yapamazsın, vuramazsın, seni öldürürüm, öldürürüm" diyor biri, "Nereye öldürüyorsun, kimi öldürüyorsun, hadi öldür de görelim" diye karşılık veriyor öteki. Bir an korktum, polisi mi arasak acaba diye düşündüm, derken mesele anlaşıldı: "Köpeğime vuramazsın" diyor öldürme tehdidi yapan, elinde köpekle bekleyen kadın da "evet vuramazsın" diye destekliyor. Öldürülmek niyetinde olunan adamsa "Tamam vurdum, vurmamam gerekirdi vurdum ama ısıracaktı beni" diye karşılık veriyor. Kadın ve köpek kenarda tartışmanın sonucunu bekliyor, o arada başka bir köpek ve sahibi yoldan geçiyor. Bağrışma sesleri ayyuka çıkarken kendisi yüzünden kavga çıkan köpek diğerine yanaşıyor, apartmanın bahçesinde şiddetli bir tartışma sürerken sokakta son derece sevimli bir oynaşma başlıyor. Hani iki çocuk kavga edip annelerine şikayet eder, anneler ağız dalaşı yaparken çocuklar barışıp oynamaya başlar ya aynı öyle. Köpekler oynaya dursun hızlarını alamayan iki adam apartmanın kuytusundan çıkıp görüş alanıma girdiler, öldürmeye niyet eden hayli iri yarı, ölecek olansa ufak tefek yapılıydı. Bir kez daha şiddetli bir "Seni öldürürüm" çıktı iri yarının ağzından. Bunun üzerine ufak tefek olan ayak parmaklarının üstünde yaylanarak diğerinin boyuna yetişti (bu arada ikisi de maskesiz), adamın yüzünü iki elinin arasına aldı, "Bak" dedi, "özür dilerim, haydi barışalım", sonra iki yanağından şap şap öptü. "Ayy, napıyorsun, corona var corona" diye bağıracaktım kendimi zor tuttum. Çernobil patladığında çok küçük olan oğlumu bir süre sokağa salmamıştım. Balkona çıkar, aşağıda oynayan çocuklara bağırırdı: "Evlerinize didin, yadyasyon var sokakta" diye. Benimki de o hesap, oğuldan anaya 😃 Sonuçta iki adam, bir kadın ve bir köpek barış antlaşması imzalayıp evlerine dağıldılar, ben de girdim içeri. 

Kasım ayında çok verimli okumalar yapamasam da bu yıl için hedeflediğim sayıya ulaşmak üzereyim. Önce Ankara'dan dönüş ve evin düzene sokulması, ardından çocukların ziyareti ayın başlarında okuma hızımı hayli düşürdü. Okuduğum kitaplar da beni çok tatmin etmeyince 9 kitapla sınırlı kaldı listem. Yine de 110 kitabı bitirmiş oldum Aralık başına kadar. Bakalım neler okumuşum:

-Hintli yazar Perumal Murugan'ın "Tek Parça Kadın"ını itiraf edeyim kapağının ilginçliğine aldanarak hakkında hiçbir fikrim olmadan almıştım. Birbirlerini severek evlenen ama çocukları olmayan Kali ve Ponna çiftinin yaşadıklarını konu almış, tabii ki kadın olması nedeniyle bir nevi toplumsal linci Ponna yaşamış. Konusunun güncel ve ilginç oluşuna rağmen yazım dilindeki bir şey kitabın içine girmeme engel oldu, açıkcası sevemedim.

-"Sonbahar"ı okuduktan sonra Ali Smith sevdiğim yazarlar arasına girmişti, nitekim ardından okuduğum "Gibi" ile yazar hakkındaki iyi görüşüm katmerlendi. Bunlara güvenerek aldığım "Rastlantısal"ı ise sevemedim. Bitirene kadar da hayli zorlandım. Smart ailesi ve aralarına tesadüfi bir şekilde katılan bir yabancı, Amber. Yazlıkta başlayan macera evlerine döndüklerinde de devam eder ve aileyi bu denli etkileyen Amber bir şekilde ortadan kaybolur. Düzensiz, karman çorman bir hikaye okumuş gibi hissettim kendimi. Şimdi elimde yine bir Ali Smith kitabı var, "İkisi Birden". Kısacası Ali Smith okumaya devam, her kitabını seveceğim diye bir kaide de yok...

-"Emine Hanım'ın Romanı" bir minik kitap. Yazar ve çizer Aslı Alpar, anneannesinin öyküsünü fotoğraflar ve çizimlerle anlatmış. Anlatılan hüzünlü bir hikaye olmasına rağmen sıcak ve sevimli bir kitap olmuş.

-Tüm keşmekeşine, çirkin yapılaşmasına, yaşam zorluğuna rağmen İstanbul'u çok seviyorum. Orada yaşamıyor oluşumun, kısa süreli ziyaretler yapıp görmeye değer yerlerinde gezişimin de muhakkak ki etkisi var bunda. Her gidişimde yokolan, ziyan edilen, yanlış restorasyona kurban giden güzelim eserleri, şehrin siluetini bozan çirkin gökdelenleri görüp üzülüyorum. Saffet Emre Tonguç'un yeni çıkan kitabı "Kanatlarımda İstanbul" İstanbul'un mücevher güzelliğindeki yapılarını ve semtlerini Halil Bilen'in çektiği dron görüntüleri eşliğinde anlatmış. Elimde bir belge olarak kalsın diye edindim ve her bir sayfayı sanki İstanbul'da geziyormuş gibi seyredip okudum.

-Mahir ünsal Eriş'in geçen yıl "Öbürküler"ini okumuştum bir nevi Gulyabani öyküsü niyetine. "Diğerleri" onun devamı gibi. "Öbürküler"de aile konunun kahramanı iken "Diğerleri"nde kızlarından biri hikayenin esas kişisi olmuş. Yazarın her iki kitabındaki iyi saatte olsunlar öyküleri son derece keyifli ve eğlenceli...

-"İstanbul Öyküleri" İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Dairesi'nin bir yayını, birkaç yazar biraraya gelip İstanbul üzerine öyküler yazmışlar, pek de güzel olmuş. Buket uzuner, Murat Gülsoy, Nihan Eren, Gönül Kıvılcım, Nazlı Eray, Murat Uyurkulak ilk anda aklıma gelenler ve severek okuduklarım. Toplamda 10 yazar ve 10 öykü var. Keyifli bir kitap...

 

- Nedim Gürsel sevdiğim bir yazardır, başta "Boğazkesen", "Resimli Dünya", "Sağ Salim Kavuşsak" olmak üzere kitaplarını çok severek okumuştum. En son "Yüzbaşının Kızı" beni biraz hayal kırıklığına uğratmıştı, "Baba Bak Deniz" ile artık yazarı okumaktan vazgeçme kararı aldım, varsın benim aklımda eski kitapları ile kalsın...

-Sanırım Kasım ayı benim İstanbul kitaplarına özel bir yer ayırdığım ay oldu. Aslında bilinçli yapılmış bir şey değildi, öylesine denk geldi, Dedim ya, İstanbul'u çok seviyorum, özellikle Pera ve Galata civarındaki o güzelim mimariye sahip eski binalar çok ilgimi çekiyor. Editörlüğünü sanal alem sayesinde arkadaş olup sonra gerçeğe dönüştürdüğümüz Berken Döner'in yaptığı "Bir Sabah Galata'da Uyandım" Kamondo Han ve Galata civarındaki bazı binalarda yaşamış Musevi vatandaşlarla yapılan söyleşileri içeriyor. Suzan Nana Tarablus'un yaptığı bu söyleşiler gayrıresmi tarih açısından çok önemli. İlgiyle okuduğum bir kitap oldu, bu tarz yayınları sevenler için birebir...

 

-Ayın son kitabı "Muhtelif Evhamlar Kitabı" ile tanıyıp yazım dilini çok sevdiğim Ömür İklim Demir'in yeni çıkan romanı "Kum Tefrikaları" oldu. Kitabın son bölümü kitapta olmasa çok daha iyi etkiler bırakacaktı üstümde ama her şeye rağmen çok iyi bir yazım dili ve ilginç bir konu ile başarılı bir ilk roman çıkarmış Ömür İklim Demir. Roman içinde roman okuyarak, yer yer hüzünlenip yer yer "Bu kadar da olmaz, yok artık" diyerek bitirdim kitabı. Bu aya damgasını vuran kitap buydu, yazarın yeni kitaplarını merakla bekleyeceğim.

Hepinize yılın son ve ışıltısını pandeminin söndürdüğü ayından sevgilerimi ve sağlıklı günler dileklerimi yolluyorum, kitapsız kalmayın...