BİR ŞİİRİN ANIMSATTIKLARI

Geçen hafta bir süpermarketin kitap reyonunda indirimliler sepetinden tesadüfen almıştım "Safran Mutfağında Aşk"ı. Saçımı boyatmak için kuaföre giderken o anda okuduğum kitap kalın olduğu için yanıma aldım ve boyanın süresi dolana kadar da 40 sayfasını okuyuverdim, umduğumdan çok daha iyiydi. Konu İran'da geçiyordu-yer yer İngiltere de giriyordu devreye-kahramanımız Meryem ve kızı Sara'nın öyküsünü okurken arka planda Şah Dönemi, Musaddık dönemi ve Humeyni dönemine geri dönüşlerle değiniliyor ve sosyal anlamda bir İran panoraması çiziliyordu. Beni asıl şaşırtan İran'a dair bir kitabın girişinde yer alan Matthew Arnold'un "Dover Sahili" isimli şiiriydi. Daha kitabı açar açmaz uzun süredir görmediğim bir tanıdığa rast gelmişcesine irkildim. Matthew Arnold adını ve Dover Sahili şiirini ilk duyduğumda 10 yaşındaydım. Tabii ki o yaşta ilgi alanım İngiliz Edebiyatı ve şairleri değildi, kıvırcık favorileri her iki yanağını da işgal etmiş, saçlarını ortadan ayıran bu İngiliz'i de hiç merak etmiyordum. Ama insan bazen ummadık bir yerde, ummadık bir zamanda ilgisiz bir bilgiyi beynine depo edip yıllarca orada saklayabiliyor, yıllar sonra karşısına bu bilgi yine ummadık bir yerde çıkınca da binbir çeşit anı şeker kavanozuna düşmüş karınca misali beynine hücüm ediveriyor.

10 yaşımın ilk ciddi anlamda sayfiyede geçirilen yaz tatiliydi Amasra seyahatimiz. Henüz el değmemiş, endüstri artıklarına bulaşmamış, bakir mi bakir, güzel mi güzel bir beldeydi o yıllarda Amasra. Benden birkaç yaş büyük, artık genç kız olan çok sevdiğim teyze kızım da bizimle birlikte gelmişti ve o yüzden iki kat mutluydum. Kendime şirin  Arap kızı formunda şişme bir bebek almış, annemin diktiği plaj kıyafetlerimi özenle valizin bana ayrılan köşesine yerleştirmiş ve o zamanlar epey virajlı olan Ankara-Amasra yolunu otobüste yanyana oturduğumuz teyze kızımın kucağında çokca uyuyarak katetmiştim. Sersemlemiş bir şekilde Amasra'ya ulaştığımızda denizin hemen kıyısındaki pansiyonumuza yerleşmiş, kumlu plajda ayaklarımı sürüyerek biraz dolaşmış sonra da yorgunluktan sızmıştım. Sabah adeta birisi dürtmüş gibi erkenden uyanmış ve denizin üstünde muhteşem bir şekilde doğan güneşi görünce ağzım açık pencerenin önüne çakılıp kalmıştım. Ömrümce unutamadığım bir gündoğumudur o. Sonraları Amasra yaz tatillerimizin değişmez mekanı haline gelince onlarca defa güneşin doğuşuna ve batışına şahitlik etsem ve her seferinde hayran kalsam da o ilk gün hafızamda özel bir yere kayıtlıdır. Güneşin doğuşuyla başlayan tatilimiz deniz sefalarıyla, Amasra'nın bir güneşli, bir yağmurlu değişken havasıyla neşe içinde geçip gitmişti. Mısır yapraklarından yapılma çantalar, çarşı içindeki ahşap objeler satılan dükkanlardan kürdan kuyrukla tahta fareler almış, yürüyüş yaptığımız yolların kenarlarından dudaklarımız morarana kadar böğürtlen toplayıp yemiş, devasa tripotları şaşkınlık veren mendireğin ucundaki daimi yerinde denize sarkıttığı oltasıyla gün boyu balık tutan annemin amcasının esprilerine gülmüş, halamın bronzlaşmak için denediği tarifin amonyağından bilinçsizce derin bir nefes çekerek ömrüm boyu unutamayacağım bir koku tecrübesi yaşamış, kısacası günleri günlere eklemiştik. Böyle günlerden birinde çarşı içinde karşımıza çıkan küçücük, salaş kitapçı dükkanına girmiştik teyze kızımla. Niyeti bana bir kitap almaktı ve fazla seçeneğimiz de yoktu. Tezgah üstündekileri şöyle bir karıştırmış ve ismi hoşuma gittiği için minik bir kitap seçmiştim: "Leylek Dede". Muhtemelen ya ikinci eldi ya da uzun süredir vitrinde duruyordu, kapağı solmaya yüz tutmuştu çünkü. Daha pansiyon odasına adımımı atar atmaz okumaya başlamış ve ertesi güne bitirmiştim. Artık o kitap benim ergenliğime damga vuracak unutulmaz kitaplardandı, kimbilir kaç kere okumuştm döne döne. Sonraları filmini de izlemiştim, Judy Abbott ve Jarvis Pendleton'u ete kemiğe bürünmüş görmek ilginç gelmişti. İşte o kitapta geçiyordu İngiliz şair Matthew Arnold ve "Dover Sahili" şiiri. Kırmızı kapaklı bir kitaptı, Judy onu Lock Willow çiftliğine tatile giderken yanında götürüyor ve bahçede unuttuğu bir gün kitap yağmurda kalıyor, kapağın rengi iç sayfalara geçiyordu. Bugün bile kelimesi kelimesine hatırlarım kitabı görünce verdiği tepkiyi: "Artık Dover Sahili'ni pembe dalgalar yalayacak". Tesadüf bu ya Matthew Arnold'un şiirleri "Safran Mutfağında Aşk"ın neredeyse kahramanlarından biri ve kitabın kapağı da tıpkı diğerinde olduğu gibi kırmızı. Bir bilinç çakışmasıyla ben bizim mahallenin kuaförünün kıytırık koltuğundan havalanıp Amasra'ya uçuverdim. Bir saç boyama süresince 10 yaşımın tatilini yeni baştan yaşayıverdim. Üstüne iki gün sonra bir de İran Kültür Günleri ziyareti yapınca "Hayat bazen tesadüften ibarettir" atasözünün de yeri geliverdi işte.

Bunca lafın üstüne diyorum ki kitap çok güzel, bulursanız okuyun. Belki sizi de alır bir yerlere götürüverir...